Titel: Tuber Mycorrhizal Zodiacum

2014
Materialen: Klei, wortels en plexiglas

De watertruffel: Tuber Mycorrhizal Zodiacum

Onder de naam van ‘Ster der woestijn’ (نجمة الحمادة) of "nedjma alhamada" in de lokale spreekwijze der Egyptische Gebeliehstam, werd de eerste in de westerse wereld bekende Tuber Mycorrhizal Zodiacum aangeboden aan de Britse Egyptoloog professor William Flinders Petrie bij zijn opmetingen van de pyramiden van Gizeh (1880). Nadat Petrie de verkwikkende ‘watertruffel’ had geproefd, stuurde hij een brief aan de bekende Franse bioloog Pierre Girolles die de verwantschap van deze zeldzame, ondergrondse kristallijne zwam met de bekende Europese zwarte truffel (Tuber Melanosporum) onomstotelijk vaststelde.
De Tuber Zodiacum, om zijn gangbare wetenschappelijk aanduiding te gebruiken, groeit voornamelijk, waarschijnlijk slechts in uitzonderlijke gevallen elders, in de droge woestijnlanden der Sinaïwoestijn op de grens van Egypte en Palestina. Aangezien de Zodiacum, die in symbiotische gemeenschap leeft met ettelijke typische woestijngewassen zoals de acaciaboom, door de plaatselijke bedoeïnenbevolking wordt vereerd als ‘geschenk van god’ (zie ook hieronder) en zijn onderaardse ‘vruchten’ naast vocht ook verschillende belangrijke voedingstoffen bevatten, zou dit gewas uiterst belangrijk kunnen zijn voor de medische wetenschap; ware het niet dat de Zodiacum alleen en dan slechts spaarzaam in de meest ontoegankelijke gebieden voorkomt en voor alsnog uitsluitend kan worden gelokaliseerd door speciale ‘waterruikers’, bedoeïnenmannen die daar van kindsbeen af intensief voor zijn opgeleid. De kubusvormige, gelatineuze en transparante onderaardse ‘vruchten’ (zie ill. 1) van deze schimmel geven namelijk een typerende, iets muskusachtige broodgeur af. Helaas is ook het sierlijk gebouwde woestijnvosje, de Fennek, een groot liefhebber van de Zodiacum: bovendien is deze kleine woestijnbewoner begiftigd met een uitermate fijne neus. Vaak zal de menselijke speurder, na een lange zoektocht uiteindelijk aangekomen bij een acacia met Zodiaca in het wortelstelsel, ter plekke moeten constateren dat deze kleine deugniet met de grote oren hem voor is geweest…
Van de gemeenschap tussen Zodiacum en gastgewas profiteren beiden. Evenals de Europese truffel is ook de ‘watertruffel’ een ectotroof mycorrhizum: de onderaardse schimmeldraden groeien alleen om de buitenkant der plantenwortel heen en dringen niet door in de cellen van het schorsweefsel. Tijdens de groei van het mycelium vormen zich tegelijkertijd de kleine knolletjes die zich al wonderbaarlijk snel kubusvormig ontwikkelen en als vochtopslag voor zowel de Zodiacum als het gastheergewas fungeren. Ten tijde van extreme droogte en hitte geven deze kristallijne knolletjes hun kostbare inhoud gelijkmatig af aan zowel de gastheerplant als het eigen mycelium en drogen daarna in tot heldere, gedraaide kristalstructuren die door jonge bedoeïnenvrouwen als sieraad worden gedragen. Onder gunstige omstandigheden kan de Zodiacum in het wortelstelsel van één acacia tot wel honderd van zulke vochtbindende kubussen vormen, die samen vele liters water kunnen voortbrengen. De ontdekking van zulke rijkdom heeft menige bedoeïnenstam tijdens extreme droogte het leven gered: de Arabische naam هدية من الل , "hadieya min Allah" wat ‘geschenk van God’ betekent, is dus uiterst terecht.

Alette Wttewaall’s kunstpraktijk bestaat uit het scheppen en ontdekken van een mogelijke wereld even wonderschoon ambigue en fantastisch bizar als de onze.